یکشنبه, 03 آذر 1398 ساعت 20:17

لینوکس چیه؟ تاریخچه سیستم عامل لینوکس

خلاصه مطلب: لینوکس یکی از محبوب ترین و پرکاربرد ترین سیستم عامل های دنیاست؛ هرچند خیلیا نسبت بهش شناخت کافی ندارن. توی این مطلب در مورد لینوکس و تاریخچه لینوکس صحبت میکنم.

امروزه اغلب کامپیوترهای شخصی از سیستم عامل ویندوز (Windows) از شرکت مایکروسافت (Microsoft) استفاده می کنن و درصد کمی هم از سیستم عامل های لینوکس و مکینتاش. اغلب افرادی که از سیستم عامل ویندوز به سیستم عامل لینوکس مهاجرت می کنن، بعد از مدتی که نمی تونن با این سیستم عامل کنار بیان و باهاش کار کنن؛ به سیستم عامل ویندوز بر میگردن. اما خب علت این اتفاق چیه؟ علتش اینه که لینوکس، ویندوز نیست و اصلا برای رقابت با ویندوز ساخته نشده! به همین سادگی laughing اما خب توی این مطلب می خوام در مورد اینکه اصلا لینوکس از کجا پیدا و قصه از کجا شروع شده صحبت کنم.

ریچارد استالمن (Richard Stallman)

سال ۱۹۶۹ میلادی بود که تعدادی از مهندس های شرکت تلفن و تلگراف آمریکا (AT&T Crop) شروع به توسعه ی سیستم عامل یونیکس (Unix) کردن. این سیستم عامل در ابتدا با استفاده از زبان اسمبلی (Assembly Language) توسعه داده و به صورت داخلی در سال ۱۹۷۱ میلادی منتشر شد اما در سال ۱۹۷۳ میلادی به زبان سی (C Language) بازنویسی و به صورت عمومی منتشر شد. سیستم عامل یونیکس هرساله پیشرفته تر می شد و گرون هم بود، به خاطر همین هرکسی نمی تونست ازش استفاده کنه money-mouth در سال ۱۹۸۳ میلادی شخصی به اسم ریچارد استالمن (Richard Stallman) که رئیس بنیاد نرم افزارهای آزاد بود، پروژه ی گنو (GNU) رو با هدف ساختن یه سیستم عامل شبه یونیکس شروع کرد. در این پروژه که یه جنبش نرم افزاری محسوب می شد؛ برنامه نویس ها با همدیگه همکاری میکردن تا نرم افزارهای رایگان تولید کنن تا همه بتونن از اون نرم افزارها استفاده کنن، همچنین کد منبع اون رو در اخیتار داشته باشن و بتونن از اون کد منبع استفاده کنن و اون نرم افزار رو کپی یا بهبود ببخشن که این همکاری هنوزم ادامه داره.

امروزه دیگه سیستم عامل یونیکس وجود نداره بلکه معماری اون به صورت یه استاندارد در اومده و هر سیستم عاملی که براساس این معماری ساخته شده و با این استاندارد سازگاری داشته باشه رو شبه یونیکس میگن. اون زمان بیشتر ابزارها و نرم افزارهای پروژه ی گنو با زبان سی و اسمبلی نوشته و آماده شده بود، فقط یه هسته ی مناسب و آزاد نیاز بود که همه ی این ابزارها و نرم افزارها رو کنارهم جمع و مدیریت کنه اما خب توسعه ی این هسته هم کار آسونی نبود و چندسال زمان لازم داشت... از طرف دیگه هسته ی گنو که گنو هرد (GNU/HURD) اسمش بود، در جذب تلاش لازم برای توسعه ناموفق بود و به همین خاطر کنار گذاشته شد ): حتی سیستم عامل مینیکس (Minix) هم اون زمان با اینکه کد منبعش آزاد و دردسترس بود ولی حق انتشار مخصوص داشت. مینیکس هم یه سیستم عامل از رده سیستم عامل های شبه یونیکس است.

لینوس توروالدز (Linus Torvalds)

در  سال ۱۹۹۱ میلادی یه دانشجوی ۲۱ ساله ی علوم کامپیوتر به اسم لینوس توروالدز (Linus Torvalds) بود که  در دانشگاه هلسینکی فنلاند تحصیل میکرد. این لینوس کوچولوی قصه ی ما یه کامپیوتر IBM خرید که با سیستم عامل مایکروسافت داس (MS-DOS) کار میکرد اما چندان از این سیستم عامل راضی نبود... واسه همین تصمیم گرفت که سیستم عامل یونیکس رو بخره که پشیمون شد، چون زیادی گرون بود money-mouth این لینوس خان به خاطر ضعف پروژه ی گنو در توسعه ی هسته ی مناسب برای سیستم عامل و همه ی مشکلاتی که وجود داشت، تصمیم گرفت خودش دست به کار بشه و با الهام از کد سیستم عامل مینیکس شروع به کار کرد تا یه نرم افزار آزاد بنویسه.

لینوس متنی رو به گروه خبری comp.os.minix مبنی بر توسعه‌ ی هسته ‌ی یک سیستم‌ عامل جدید (فقط برای سرگرمی) میفرسته و از برنامه ‌نویس ها میخواد که تو این مسیر برای توسعه ی این نرم افزار آزاد بهش کمک کنن. نسخه های اولیه ی سیستم عامل لینوکس که منتشر شده بود فقط چندتا فایل به زبان سی بود اما این سرگرمی یهو جدی شد و بعد از اون هزاران برنامه نویس و هکر توی دنیا به توسعه ی لینوکس کمک کردن، اونم تا جایی که الان این هسته و این نرم افزار آزاد بیش از ۱۸ میلیون خط کدنویسی داره surprised

سیستم عامل لینوکس و جنبش نرم افزارهای آزاد

بعد از این اتفاقات و منتشر شدن نسخه های اولیه ی سیستم عامل لینوکس، لینوس توروالدز تصمیم گرفت که به پروژه ی گنو ملحق بشه. با این کار هم سرعت توسعه ی این سیستم عامل بیشتر شد، هم هسته ی لینوکس تحت لیسانس مجوز عمومی همگانی گنو در اومد که به اون GPL (General Public License) میگن. حالا این یعنی شی شی؟؟؟ این مجوز به صورت خلاصه میگه برنامه هایی که تحت لیسانس GPL تولید میشن باید از چند جهت آزاد باشن:

- کاربران می تونن نرم افزار رو برای هر منظوری استفاده کنن.

- دسترسی آزاد به کد منبع برنامه.

- کاربران می تونن نرم افزار رو بر اساس نیازهاشون تغییر بدن و منتشر کنن.

- آزادی توزیع مجدد کپی هایی از اون برنامه برای اشتراک گذاری با دیگران.

 

بعد از این اتفاقات و قرار گرفتن لینوکس در کنار پروژه ی گنو دیگه از اون تحت عنوان گنو/لینوکس (GNU / Linux) یاد میشه، چون لینوکس به تنهایی امکانات خاصی برای ارائه دادن به کاربرها نداشت و صرفا به عنوان یه هسته بود تا یه سیستم عامل کامل. مثلا فرض کنین شما یه سیستم عامل ویندوز نصب کردین که هیچ برنامه ی جانبی همراهش نیست، حتی برنامه هایی مثل پخش کننده ی موسیقی و فیلم، عکس، دفترچه یادداشت و ... هسته ی لینوکس هم به تنهایی و به صورت خام شبیه این مثالی بود که زدم اما با پیوستن به پروژه ی گنو و استفاده از ابزارها و نرم افزارهای اون تبدیل به یه سیستم عامل کامل شد. هسته ی لینوکس و ابزارها و نرم افزارهای پروژه ی گنو همگی مکمل همدیگه هستن، به همین خاطر به اون گنو/لینوکس میگن و در نهایت سیستم عاملی تحت عنوان گنو/لینوکس پا به عرصه گذاشت smile

آخرین ویرایش در سه شنبه, 26 بهمن 1400 ساعت 16:14

1 نظر

  • پیوند نظر رضاااا یکشنبه, 03 آذر 1398 ساعت 20:54 ارسال شده توسط رضاااا

    مختصر و مفید... همیشه می خواستم بدونم اصلا لینوکس از کجا پیدا شده

نظر دادن

پر کردن بخش های ستاره دار (*) ضروری است! لطفا هنگام ارسال نظرات خود، عفت کلام را نیز رعایت فرمایید 😀