چاپ کردن این صفحه
جمعه, 05 ارديبهشت 1399 ساعت 09:25

روت (Root) کردن اندروید چیه و چه مزایا و معایبی داره؟

خلاصه مطلب: آشنایی با معنا و مفهوم روت (Root) کردن گوشی های موبایل و تبلت های اندرویدی. همچنین آشنایی با مزایا، معایب، کاربردها و خطرات روت کردن دستگاه های اندرویدی.

اغلب افرادی که از سیستم عامل اندروید (Android) استفاده میکنن با کلمه ی روت (Root) آشنایی دارن ولی هنوز با معنا و مفهومش آشنایی ندارن. اغلب این افراد هنوز نمیدونن که وقتی از روت کردن اندروید (Rooting Android) حرف می زنیم، در واقع منظورمون چیه. همه ی این ناآگاهیا و بی اطلاعیا باعث میشن که شک و شبه های زیادی تو این زمینه به وجود بیاد! مثلا خیلیا طبق حرف و حدیثایی که شنیدن میگن که روت کردن باعث خراب شدن، سوختن، هک شدن و حتی منفجر شدن دستگاه های اندرویدی میشه laughing بعضیام چشم بسته دلو به دریا میزنن و میرن واسه روت کردن گوشی موبایل یا تبلت اندرویدی خودشون... این وسط هم دستگاهشون جون سالم به در میبره یا خراب میشه که در این صورت طبق تجربه شخصی خودشون به بقیه هم میگن روت کردن باعث خراب شدن گوشی موبایل یا تبلتشون میشه یا نمیشه!
به همین خاطر به عنوان شخصی که در این زمینه اطلاعات و تجربیاتی دارم، گوشی موبایل فعلی خودمو روت کردم و از امکاناتی که روت کردن در اختیارم گذاشته استفاده کردم، تصمیم گرفتم که این مطلب رو بنویسم تا شما رو با معنا و مفهوم روت کردن آشنا کنم. همچنین با چندتا مثال و رسم شکل بهتون نشون بدم وقتی از روت کردن دستگاه های اندرویدی حرف می زنیم، در واقع منظورمون چیه.

روت (Root) کردن اندروید چیه؟

کلمه ی روت (Root) در لغت به معنی ریشه، پایه، بنیان و اساس هستش. مثلا وقتی شما روی لپ تاپ یا کامپیوتر خودتون سیستم عامل لینوکس (Linux) یا ویندوز (Windows) رو نصب می کنین، فقط کافیه وارد درایوی که داخلش سیستم عامل رو نصب کردین بشین تا به فایل ها و پوشه های سیستم عامل دسترسی داشته باشین. اندروید هم یه سیستم عامل بر اساس سیستم عامل لینوکس هست ولی در حالت عادی وقتی شما یه گوشی موبایل یا تبلت اندرویدی میخرین، فقط به اون قسمت از حافظه داخلی دستگاه که به شما اختصاص داده شده تا فایل های شخصی خودتون یا برنامه های نصب شده رو داخلش ذخیره کنین، دسترسی دارین. در واقع شما به اون قسمت از حافظه داخلی که فایل ها و پوشه های سیستم عامل اندروید قرار داره، دسترسی ندارین. در نتیجه وقتی از روت کردن دستگاه های اندرویدی حرف می زنیم، در واقع منظورمون اینه که به فایل های ریشه ای یا همون پوشه ها و فایل های سیستم عامل اندروید دسترسی داشته باشیم. با توجه به این موضوع که این مطلب آموزش روت کردن دستگاه های اندرویدی مختلف نیست و صرفا جهت اینه که شما رو با معنا و مفهوم روت کردن و همچنین خوبی ها و بدی های روت کردن آشنا کنه، فرض می کنیم یه دستگاه اندرویدی روت شده داریم و مثال هایی که در ادامه میزنم با استفاده از گوشی اندرویدی روت شده ی خودمه تا شما رو با چندتا از کاربردهای روت کردن آشنا کنم wink

با روت کردن دستگاه های اندرویدی به دو صورت می تونیم به فایل ها و پوشه های سیستمی دسترسی داشته باشیم. نوع اول با استفاده برنامه های مدیریت فایل یا همون فایل منیجر (File Manager) هست و نوع دوم هم با استفاده برنامه های شخص ثالث که نصب می کنیم که هردو روش نیازمند به دسترسی روت هستن. منظور از دسترسی روت اینه که برنامه ها بتونن به فایل ها و پوشه های سیستم عامل اندروید دسترسی داشته باشن. مثلا طبق عکس بالا من به لیست برنامه های مورد نظر که می بینین، دسترسی روت یا همون دسترسی سوپریوزر (Super User) دادم. وقتی به برنامه ای دسترسی روت داده باشه، اون برنامه می تونه به فایل ها و پوشه های سیستمی دسترسی داشته باشه. خب حالا که با معنا و مفهوم روت کردن اندروید و دسترسی روت آشنا شدیم، بهتره با چندتا مثال جالب با کاربردها و مزایای روت کردن هم آشنا بشیم.

حذف برنامه های سیستمی و برنامه های پیشفرض

وقتی یه گوشی اندرویدی از شرکت هایی مثل سامسونگ (Samsung)، هواوی (Huawei)، الجی (LG) و... می خرین، با دنیایی از برنامه های غیرکاربردی رو به رو میشین که بعضیاشون رو میشه حذف کرد، بعضیاشون رو نمیشه حذف کرد، بعضیا رو هم میشه غیر فعال کرد و بعضیام اصلا غیر فعال نمیشن! وقتی یه گوشی موبایل یا تبلت اندرویدی داشته باشین که روت شده باشه، به راحتی می تونین برنامه های پیشفرض و سیستمی رو که کاربردی برای شما ندارن و فقط فضای گوشی شما رو اشغال کردن، حذف کنین. به عنوان مثال توی عکس بالا من برنامه ی رادیو به نام (FMRadio) رو پیدا کردم و میخوام حذفش کنم. اما جدا از حذف کردن برنامه ها، یه کار خیلی باحال دیگه هم می تونین بکنین و اونم اینه که برنامه های دلخواه خودتون رو در مسیر درست قرار بدین تا به عنوان برنامه های سیستمی نصب بشن! مثلا توی عکس بالا من دو برنامه ی AdAway و Audio DAC Booster رو در مسیر برنامه های سیستمی قرار دادم. حال کافیه گوشی موبایل یا تبلت اندرویدی خودمو راه اندازی مجدد (Restart) کنم تا برنامه های مورد نظر به عنوان برنامه های سیستمی نصب بشن. خوبی این کار اینه که وقتی شما دستگاه خودتون رو به حالت تنظیمات کارخونه (Factory Reset) برمیگردونین، دیگه نیازی به نصب مجدد برنامه ها ندارین. چون برنامه هایی که در مسیر برنامه های سیستمی اندروید قرار دادین، دیگه جزئی از سیستم عامل دستگاه محسوب میشن و با انجام دادن تنظیمات کارخونه دوباره نصب میشن cool

استفاده از رام های غیررسمی یا کاستوم رام ها (Custom Rom)

یکی از مشکلات دستگاه های اندرویدی، همین موضوع بروزرسانی هاست که تا مدت زیادی ادامه پیدا نمیکنه. تا الان که دارم این مطلب رو می نویسم، مرسومه که پرچمداران اندرویدی تا ۳ سال آپدیت ها و بروزرسانی ها رو از شرکت سازنده دریافت کنن. البته ۲ سال از این ۳ سال شامل بروزرسانی هایی میشه که نسخه ی اندروید شما رو ارتقاء میدن و بالا میبرن، سال سوم هم شامل آپدیت های امنیتی میشه. با این وجود اگه میخواین سیستم عامل دستگاه شما آپدیت و بروز باشه، هر سه سال یک بار باید دستگاه جدیدی تهیه کنین یا از رام های غیررسمی یا همون کاستوم رام ها (Custom Rom) استفاده کنین. رام به سیستم عامل دستگاه اندرویدی مورد نظر شما میگن. مثلا اگه من یه گوشی موبایل سامسونگ با اندروید ۸ داشته باشم، در واقع من دارم از رام سامسونگ با اندروید ۸ استفاده میکنم که سامسونگ اونو شخصی سازی کرده و از برنامه ها و رابط کاربری پیشفرض خودش داخل اون نسخه از سیستم عامل اندروید استفاده کرده. رام های رسمی به رام هایی میگن که به صورت رسمی از شرکت سازنده برای دستگاه مورد نظر منتشر میشه، مثل همین رام رسمی سامسونگ که گفتم.
رام های غیررسمی یا کاستوم رام ها به رام هایی میگن که به صورت غیررسمی و از طرف گروه های برنامه نویسی و توسعه دهنگان مختلف اندروید در سراسر جهان منتشر میشه. خب وقتی دستگاه اندرویدی شما تاریخ مصرف گذشته میشه و شرکت سازنده براش آپدیتی منتشر نمیکنه، می تونین با استفاده از رام های غیر رسمی دوباره دستگاه خودتون رو بروزرسانی کنین. البته لازمه ی این کار روت بودن دستگاه شما و از همه مهم تر اینه که رام غیررسمی برای دستگاه شما ساخته و منتشر شده باشه! رام های غیررسمی متناسب با دستگاه شما داخل اینترنت پیدا میشه. مثلا طبق عکس بالا، گوشی موبایل فعلی من، الجی جی ۳ (LG G 3) نام داره که ساخت سال ۲۰۱۴ میلادی هستش و شرکت الجی تا اندروید ۶ برای اون بروزرسانی ها رو به صورت رسمی منتشر کرده ولی من با استفاده از رام های غیررسمی، اندروید این گوشی قدیمی و تاریخ مصرف گذشته رو به نسخه ی ۹ ارتقاء دادم laughing

تهیه نسخه پشتیبان یا بکاپ (Backup)

خیلی وقتا پیش میاد که دستگاه اندرویدی خودمون رو تنظیمات کارخونه (Factory Reset) یا فلش بزنیم، اونوقته که هرچی برنامه نصب کردیم پاک میشه! اونوقته که باید دونه دونه شروع به نصب برنامه هامون کنیم و تنظیماتشون رو انجام بدیم. خوشبختانه با استفاده از برنامه ی تیتانیوم بکاپ (Titanium Backup) در دستگاه های روت شده، میشه از برنامه های خودمون نسخه ی پشتیبان یا بکاپ (Backup) تهیه کنیم. این برنامه از فایل نصبی برنامه ها و همینطور داده های برنامه ها نسخه پشتیبان تهیه میکنه که خیلی مفید و کاربردی هستش. مثلا من وقتی میخوام تلگرام نصب کنم، دیگه شمارمو داخل برنامش نمیزنم و منتظر پیامک تایید تلگرام نمیشم. همینطور بعدش باید برم داخل تنظیمات تلگرام و ظاهرش رو طبق سلیقه ی خودم تنظیم کنم و... که دیگه نیازی به انجام این کارا نیست. بلکه با استفاده از برنامه ی تیتانیوم بکاپ، شروع به بازگردانی نسخه ی پشتیبان تهیه شده از داده های تلگرامم میکنم و بعد از اون فقط وارد حساب تلگرامم میشم و همه چیز سر جاشه innocent

افزایش کیفیت و حجم صدا

یکی از دغدغه های کاربران دستگاه های اندرویدی اینه که بلندی و کیفیت صدای دستگاه خودشون رو با نصب برنامه های مختلف بهتر کنن، چون اگه شما صدای بلند و شفافی میخواین باید پول بیشتری خرج کنین و تو اکثر مواقع برین سراغ خرید دستگاه های پرچمدار و گرون قیمت money-mouth توی دستگاه های روت شده دست کاربر برای انجام این بهبودها تا حد خیلی زیادی بازه. خوب به عکس بالا دقت کنین تا با معنا و مفهوم روت بیشتر و بهتر آشنا بشین! برنامه ی XTREMEMusic یکی از برنامه های افزایش کیفیت صدای دستگاه های اندرویدی با استفاده از تکنیک های نرم افزاری هستش. این برنامه که نیاز به دسترسی روت داره، چند قطعه کد به فایل ها و کدنویسی های سیستم عامل اندروید اضافه میکنه که توی عکس بالا با کادر و حاشیه ی نارنجی رنگ براتون مشخص کردم. بعد از اون چندین فایل و پوشه هم به سیستم عامل اندروید دستگاه مورد نظر اضافه میکنه که در سمت راست عکس بالا نمایش داده شده. در واقع اینجاست که معنی روت کردن و دسترسی داشته برنامه ها به فایل های سیستمی گوشی رو میشه به خوبی درک کرد.

برنامه ی VIPER4Android FX هم یکی دیگه از برنامه های معروف و کاربردی برای دستگاه های روت شده است که با استفاده از اون می تونین تجربه ی شنیداری موسیقی خودتون رو عوض کنین. این برنامه امکانات خیلی زیادی در اختیار کاربر قرار میده و حسابی باهاش می تونین خروجی صدای دستگاه خودتون رو شخصی سازی کنین

من توی زمینه ی کیفیت و حجم صدا پا رو فراتر از این حرفا گذاشتم و به استفاده از چندتا برنامه بسنده نکردم، بلکه توی کدنویسی های رام دستگاه اندرویدی خودم در قسمت خروجی صدا هم تغییراتی ایجاد کردم cool توی عکس بالا بعضی از محدوده های کدنویسی رو با کادر و حاشیه ی نارنجی براتون مشخص کردم. توی اون قسمتای مشخص شده می تونین اعداد مختلفی رو مشاهده کنین. مثلا صدای بلندگو یا اسپیکر گوشی موبایل یا تبلت شما کمه. شایدم یه هدفون یا هندزفری ارزون قیمت خریدین که صدای یکی از گوشی های اون نسبت به دیگری بیشتر یا کمتره. خیلی وقتام پیش میاد که گوشی موبایل خودمون رو با کابل AUX به ماشین یا بلندگوهای خارجی وصل می کنیم و از خروجی صدای گوشیمون راضی نیستیم. همه ی اینا با تغییر اون اعداد که بهتون نشون دادم قابل تنظیمه. البته یه نکته ی خیلی مهمی رو هم بهتون بگم، اونم اینکه همه ی این تغییرات که حالا با نرم افزارا یا توی بخش کدنویسی به وجود میاریم، نتیجش بستگی به سخت افزار مورد استفاده ی شما هم داره. ممکنه با افزایش بیش از حد حجم صدا، بلندگو یا همون اسپیکر دستگاه شما دچار نویز و خش خش صدا بشه. اگه از هدفون ها و هندزفری های ارزون قیمت هم استفاده می کنین، با افزایش حجم صدا دچار اعوجاج امواج و نویز میشین. همینطور گوشی موبایل یا تبلت شما باید از سخت افزار مناسب یا قدرتمندی در بخش خروجی صدای هدفون یا اسپیکر برخوردار باشه!

خلاص شدن از شر تبلیغات مزاحم

گوشی های موبایل یا تبلت های اندرویدی اغلب افراد پره از تبلیغات مختلف که حسابی آدمو کلافه میکنه! البته وقتی شما یه دستگاه اندرویدی تهیه میکنین، هیچگونه تبلیغات مزاحمی نداره. پس اگه دستگاه شما پر از تبلیغات آزاردهنده شده، در اصل مشکل بخاطر طرز استفاده ی دیوانه وار و ناشیانه ی شما به سبک ایرانی جماعته laughing در اصل وقتی شما یه مشت برنامه ی مخرب حالا از هرجا و منبعی که شد نصب می کنین، بایدم توقع تبلیغات رو داشته باشین. مورد بعدی هم استفاده از برنامه های رایگانه که همراه خودشون تبلیغات دارن. این مورد صرفا چیز بدی نیست، چون خیلی از توسعه دهنگان برنامه ها و بازی های اندروید از شما برای دانلود و استفاده هزینه ای دریافت نمیکنن. در عوض محصولشون شامل تبلیغات یا پرداخت های درون برنامه ای میشه تا ازش کسب درآمد کنن. راه حلی بعدی استفاده از نسخه ی پولی برنامه ها برای خلاص شدن از شر تبلیغات هست که با توجه به اینکه توی ایران زندگی می کنیم و در حال حاضر اینجا قانون کپی رایت وجود نداره، اغلب برنامه ها با جستجوی ساده توی اینترنت پیدا میشن. با رعایت کردن این سه تا نکته که بهتون گفتم، دستگاه اندرویدی شما تبدیل به منبع تبلیغات آزاردهنده نمیشه. با این وجود بازم برنامه هایی برای مسدود کردن تبلیغات وجود داره که AdAway یکی از بهترین برنامه ها در این زمینه است که نیازمند دسترسی روت هم هست.

کنترل کِرنِل (Kernel) یا هسته ی سیستم عامل

همونطور که اول مطلب هم گفتم، اندروید یه سیستم عامل براساس سیستم عامل متن باز لینوکس هست و همین ویژگی باعث میشه تا بتونین دسترسی زیادی برای کنترل سخت افزار و نرم افزار داشته باشین. کرنل یا هسته ی سیستم عامل که نرم افزاری هست، در واقع منابع سیستم مثل پردازنده ی مرکزی (CPU)، حافظه ی سیستم، دستگاه های متصل به سیستم مثل بلوتوث، وای فای و همچنین شبکه و پردازش های سیستم رو کنترل میکنه. با استفاده از برنامه های مدیریت کرنل (Kernel) یا هسته ی سیستم عامل می تونین دسترسی زیادی روی سخت افزار دستگاه داشته باشین. توی عکس بالا هم قسمتی از این نرم افزارها رو بهتون نشون دادم. مثلا با استفاده از این نرم افزارا می تونین فرکانس و سرعت پردازنده ی مرکزی (CPU) رو کم و زیاد کنین. خب با افزایش این مقدار، سرعت و قدرت دستگاه شما بیشتر میشه و در عوض باتری هم بیشتر مصرف میشه و شاهد افزایش دما تو پردازش های سنگنین هم هستیم. همچنین با کاهش این مقدار شاهد افزایش شارژدهی و در عوض کاهش سرعت و قدرت دستگاه هم هستیم. غیر از این می تونیم قسمت های مختلف سخت افزار دستگاه مثل دما و غلظت رنگ در صفحه نمایش یا تغییراتی در نحوه ی مدیریت حافظه (Memory) انجام بدیم. البته این قسمت کمی تا حدودی تخصصی هستش و بهتره بدون اطلاع به تنظیمات پیشفرضی که شرکت سازنده برای کرنل در نظر گرفته، دست نزنیم wink

استفاده از ترمینال یا خط فرمان لینوکس

ترمینال یا خط فرمان یکی از قسمت های کاربردی و جدا نشدنی در سیستم عامل لینوکس هست. همچنین چیزی در سیستم عامل ویندوز هم وجود داره که بهش CMD میگن. در محیط خط فرمان یا همون محیط دستوری، شما دیگه با رابط های گرافیکی سر و کار ندارین و باید با نوشتن دستورات با سیستم عامل کار کنین. اندروید هم یه سیستم عامل بر اساس سیستم عامل لینوکس (Linux) هست و از محیط ترمینال یا همون خط فرمان بهرمنده. خب وقتی دستگاه اندرویدی شما روت شده باشه، با استفاده از دستور su در محیط ترمینال می تونین به فایل ها و پوشه های سیستمی دسترسی داشته باشین. در حال حاضر گوشی فعلی من الجی جی ۳ (LG G3) هستش. این گوشی دارای وضوح تصویر یا رزولوشن 1440x2560 پیکلسل هست که این رقم باعث میشه تا توی صفحه نمایش ۵/۵ اینچی این گوشی با تراکم پیکسلی حدودا ۵۳۴ پیکسل در هر اینچ رو به رو بشیم. خب ۵۳۴ پیکسل در هر اینچ درسته رقم بالایی هست و نشون دهنده ی وضوح بالای صفحه نمایشه، ولی واقعا همچین تراکمی برای یه صفحه نمایش ۵/۵ اینچی لازمه؟ قطعا نه! این وضوح تصویر بالا فقط باعث مصرف بیشتر باتری توسط صفحه نمایش میشه. علاوه بر این، پردازنده ی گرافیکی (GPU) دستگاه هم بخاطر پردازش این حجم زیاد از پیکسل ها دچار افت بازدهی و مصرف بیشتر باتری میشه. خب در واقع من با استفاده از یه دستور ساده توی ترمینال، وضوح تصویر یا رزولوشن صفحه نمایش این گوشی رو به فول اچ دی (FHD) کاهش دادم که توی عکس بالا قابل مشاهده است.این کار باعث میشه تا پردازنده ی گرافیکی دستگاه پیکسل های کمتری رو پردازش کنه، در نتیجه مصرف انرژی هم کمتر میشه و عملکرد دستگاه توی محیط های نرم افزاری و بازی های مختلف نرم تر و روان تر باشه!

معایب، خطرات و بدی های روت کردن اندروید

خب این همه از ویژگی های باحال و جالب روت کردن دستگاه های اندرویدی گفتم، وقتشه یکمم از بدیاش بگم. اول از همه اینکه روت کردن دستگاه باعث باطل شدن گارانتی میشه. البته این مورد از نظر من چندان مهم نیست، چون وقتی شرایط گارانتی دستگاه رو بخونین متوجه میشین که هر بلایی که ممکنه سرگوشی بیاد رو شامل نمیشه frown البته با خارج کردن دستگاهتون از روت که بهش آنروت (Unroot) کردن میگن و همچنین پاکسازی آثار جرم، دستگاه شما دوباره شامل گارانتی میشه! مورد دوم اینکه وقتی روی دستگاه روت شده ی خودتون میخواین موبایل بانک های مختلف رو نصب کنین، احتمالا نصب نمیشن یا با مشکل مواجه میشن. در واقع سازندگان موبایل بانک ها بخاطر مسائل امنیتی از نصب، اجازه ی استفاده از برنامشون روی دستگاه های روت شده رو نمیدن. حرف از امنیت شد، بهتره یکم هم راجب این مسئله صحبت کنیم.
خیلیا میگن روت کردن گوشی باعث ناامن شدن یا هک شدن دستگاه میشه و خیلی حرف و حدیثای دیگه... اما حقیقت ماجرا اینه که روت کردن اندروید به خودی خود باعث هک و ناامن شدن دستگاه نمیشه! توی همه این مثال هایی که زدم، ما باید اول به برنامه دسترسی روت بدیم تا بتونه به فایل ها و پوشه های سیستمی دستگاه دسترسی داشته باشه.خب وقتی این دسترسی رو ندیم، اون برنامه هم نمی تونه به فایل ها و پوشه های سیستمی دسترسی داشته باشه و خرابکاری کنه. در واقع روت کردن اندروید مثل باز کردن قفل در اتاق فرمان هستش. حالا شما می تونین خیلی شیک و مجلسی وارد اتاق فرمان بشین و کنترل دستگاه رو به عهده بگیرین، همچنین می تونین چندتا بمب و دینامیت به خودتون ببندین و بعدش به صورت انتحاری وارد اتاق فرمان بشین laughing در واقع هک شدن و امنیت شما همش به طرز استفاده ی خودتون بستگی داره. چون این شما هستین که تصمیم میگیرین به کدوم برنامه دسترسی روت بدین و به کدوم برنامه دسترسی روت ندین! بعضی وقتام پیش میاد که گوشی موبایل یا تبلت اندرویدی افراد بخاطر نابلد بودن یا استفاده از روش های غیرمعتبر برای روت کردن؛ از کار میفته و رسما غیر قابل استفاده میشه. پس قبل از اینکه دست به روت کردن دستگاه اندرویدی خودتون بزنین، بهتره حسابی راجب روش های روت کردن دستگاه خودتون توی اینترنت تحقیق کنین تا با موفقیت این کارو انجام بدین و گوشی موبایل یا تبلت خودتون رو خراب نکنین!

جمع بندی

توی این مطلب با ذکر مثال های مختلف با معنا و مفهوم روت (Root) و روت کردن (Rooting) آشنا شدیم. همچنین چند مورد از کاربردها و خوبی های روت کردن رو هم دیدیم و همینطور با معایب و خطرات این کار آشنا شدیم. اگه تا انتهای مطلب رو خونده باشین، به احتمال زیاد میگین بعضی از این کارایی که من انجام دادم سخته یا نیازمند اطلاعات و دانش تخصصی هستش، مثل اون قسمت کدنویسی که نشون دادم. راستش منم که از همون اول این چیزا رو بلد نبودم، کسی هم نبود که بهم یاد بده. در واقع اون مقدار دانش دست و پا شکسته ای که از زبان انگلیسی داشتم بهم کمک کرد تا با جستجو داخل وب سایت های خارجی و انگلیسی زبان این مطالب رو یاد بگیرم. خیلی آزمون و خطا کردم، خیلی وقتا خرابکاری کردم، همینطور خیلی وقتا خرابکاری هامو درست کردم و در این راه اندک تجربه ای به دست آوردم که الان با شما به اشتراک گذاشتم. البته همه ی اینا باعث شدن تا این مطلب اختصاصی که مثل هیچ جایی پیدا نمیشه هم  برای شما نوشته بشه cool

آخرین ویرایش در سه شنبه, 26 بهمن 1400 ساعت 16:07

3 نظرها

  • پیوند نظر Rezaaa دوشنبه, 31 شهریور 1399 ساعت 22:49 ارسال شده توسط Rezaaa

    پسر عجب کارایی کردی با موبایلت ⁦⁦⁦(●__●)⁩
    بهترین مطلبی بود که تا حالا راجب روت توی اینترنت خونده بودم!!!

  • پیوند نظر مهناز جمعه, 05 ارديبهشت 1399 ساعت 19:32 ارسال شده توسط مهناز

    مطلب خیلی خوبی بود!

  • پیوند نظر علی جمعه, 05 ارديبهشت 1399 ساعت 14:08 ارسال شده توسط علی

    صخس