سونی (Sony) یکی از شرکت‌های بزرگ دنیاست که از بخش‌های مختلفی تشکلیل شده و تولیدات گوناگونی تو زمینه‌های متفاوت مثل گوشی موبایل، تبلت، کنسول بازی و سرگرمی، موسیقی، فیلم، دوربین عکاسی و... داره. اما متاسفانه ژاپنی‌ها تو بخش گوشی موبایل و تبلت موفق عمل نکردن و شرکت سونی همون یکم سهمی که توی این بازار داشت رو هم امروزه از دست داده و مثل شرکت‌های قدیمی دیگه همچون الجی (LG) و اچتیسی (HTC) افت شدیدی کرده.
توی این مطلب میخوام به عنوان شخصی که تجربه‌ی استفاده از گوشیهای موبایل مختلف از برندهای مختلف مثل سونی، الجی، اچتیسی، نوکیا و سامسونگ رو داشته و همینطور با سیستم‌عامل‌های مختلفی مثل اندروید (Android)، سیمبیان (Symbian) و بادا (Bada) کار کرده، دلایل افت بخش موبایل سونی رو بررسی کنم. البته توی اغلب سایتا وقتی راجب یه گوشی موبایل یا برندی مطلب نوشته میشه، ردپای چیزای خطرناکی مثل تعصب بیجا، نظرات شخصی، دشمنی و کاربران غیرحرفه‌ای که ادعای گوشی باز بودن و حرفه‌ای بودن دارن هم پیدا میشه. اما خوشبختانه این مطلب قراره به دور از همه‌ی این چیزای خطرناک به بررسی دلایل افت شدید بخش موبایل سونی با وجود تولیدات با کیفیت بپردازه 
البته این حقیقت تلخ رو فراموش نکنیم که متاسفانه اغلب کاربران گوشیهای موبایل، افرادی هستن که کار کردن با گوشی موبایل رو بلد نیستن یا به خوبی ازش مراقبت نمی‌کنن. بعد همین افراد بر اساس استفاده‌ی نادرست و دیوانه‌وار خودشون، یه برندی رو باکیفیت و یکی دیگه رو آشغال می‌دونن. مثلا یکی گوشی موبایل سامسونگ خریده و ازش تجربه‌ی کاربری خوبی به دست آورده. خب طبیعتا بعدشم میگه گوشی فقط سامسونگ و موبایل قبلی که از سونی داشتم مفت نمی‌ارزید. در مقابل یه شخص دیگه هم پیدا میشه که موبایل سونی خریده و ازش تجربه‌ی خوبی به دست آورده. خب طبیعتا این شخص هم بعدش میگه گوشی فقط سونی و موبایل قبلی که از سامسونگ داشتم آشغال بود. جالب اینجاست که هردو نفر خودشون رو متعصب یا طرفدار برند خاصی نمی‌دونن و شدیدا معتقند که حرف حق میزنن 
اما خب حقیقت اینه که با این نظرات که براساس تجربیات شخصی یا تعصب بیجا هستن، نمیشه یه سازنده و برند رو آشغال‌ساز دونست و از یه مارک دیگه بُت ساخت. مطمئنا افراد حرفه‌ای و منطقی متوجه منظورم میشن، بخاطر همین بیشتر از این راجب این برند پرست‌های افراطی و غیرحرفه‌ای حرف نمیزنم! اما خب با وجود تولیدات باکیفیت، چرا بخش موبایل سونی همچنان دچار افت و ضرردهی میشه؟ آیا با وجود رقبای جدید، هنوز جای امیدی برای بازگشت سونی به دور رقابت وجود داره؟
توی این مطلب میخوام این مسائل رو بررسی کنم. البته الان که دارم این مطلب رو می‌نویسم تو سال 2021 میلادی هستیم و با آخرین پیشرفت‌های بخش موبایل سونی و تولیدات با کیفیت این شرکت کاری نداریم. چون دیگه کیفیت تنها مشخصه‌ی لازم و کافی برای خوب بودن نیست! وگرنه شما یه تویوتای خوب و باکیفیت داشته باش ولی همه ترجیح میدن یه بوگاتی، لامبورگینی یا فراری داشته باشن همچنین توی این مطلب براساس تاریخچه‌ی موبایل‌های قدیمی سونی حرف میزنم، اما از تصاویر تولیدات جدید سونی استفاده میکنم تا هم یه نگاهی بهشون بندازیم و هم به پیشرفت‌ها و تغییرات سونی نسبت به گذشته پی ببریم! ولی خب چهارتا گوشی آخر سونی تا زمان نوشتن این مطلب شامل لیست زیر میشن که خودتون می‌تونین توی اینترنت راجبشون تحقیق کنین و بهتر متوجه پیشرفت‌ها و بهبودهای اونا نسبت به مدل‌های قدیمی سونی بشین:
اکسپریا 5 مارک 2 (Xperia 5 II)
اکسپریا پرو (Xperia Pro)
اکسپریا ۱ مارک 2 (Xperia 1 II)
اکسپریا ۱۰ مارک 2 (Xperia 10 II)
اما حالا که مقدمه چینی کردن‌ها تموم شد، بریم سراغ اصل مطلب 
همیشه یکی دو قدم عقب‌تر از بقیه
نمیدونم چرا ولی متاسفانه ژاپنی‌های قصه‌ی ما تا جایی که یادم میاد همش از بقیه رقبا یکی دو قدم عقب‌تر بودن و دیرتر دست به عمل میزدن 
مثلا زمانی که استفاده از صفحه نمایش‌های IPS داشت رواج پیدا میکرد و صفحه نمایش‌های TFT داشتن از رده خارج میشدن، سونی همچنان از صفحه نمایش‌های TFT با اون زاویه دید محدود و رنگ‌های مرده و بی‌روح استفاده میکرد. شخصا اون زمان که الان خیلی ساله ازش میگذره، صفحه نمایش TFT که سونی توی گوشیاش استفاده میکرد رو با نمونه‌های TFT سامسونگ مقایسه کردم و اونجا بود که بدجوری توی ذوقم خورد 
هیچوقت اون صحنه رو یادم نمیره که صفحه نمایش TFT سامسونگ از لحاظ شادابی رنگ و زاویه دید خیلی بهتر از سونی بود!
یکی دیگه از مواردی که باعث شد سونی عقب بیفته این بود که وقتی همه داشتن حاشیههای صفحه نمایش رو کم میکردن و به سمت صفحه نمایش‌های دارای ناچ و بریدگی میرفتن، سونی همچنان تا چند سال داشت از صفحه نمایش‌های پرحاشیه استفاده میکرد. البته توی تولیدات اخیر سونی که شامل اون چهارتا گوشی داخل لیست خومون هم میشه، سونی تاجای ممکن حاشیههای بالا و پایین صفحه نمایش رو کم کرده ولی همچنان به صفحه نمایش‌های بریده و دارای ناچ روی نیاورده! البته این بیشتر سلیقه‌ای هست ولی از حق نگذریم خوبی‌های خودشم داره!!! مثلا یه صفحه نمایش یکپاره و بدون ناچ و بریدگی گیرتون میاد. همچنین اسپیکرهای استریو که جلوی گوشی موبایل قرار داره و نسبت به اسپیکرهای تک کاناله که زیر یا پشت و گوشه و کنار دستگاه هستن، حس و کیفیت بهتری رو به کاربر القاء میکنن
الانم که شرکت‌ها دارن سراغ استفاده از صفحه نمایش‌های رول شونده، گوشیهای تاشونده، دستگاه‌های گیمینگ و خیلی از ترندهای دیگه میرن تا سر زبون‌ها بیفتن، کاربران رو با این چیزا به خودشون جلب کنند و آینده‌ای که به زودی از راه میرسه رو بسازن ولی سونی همچنان از قافله عقبه! این همه از عقب افتادگی سونی گفتم، یکمم از روزای اوجش بگم. مثلا اون زمانی سامسونگ، الجی، هواوی و... داشتن گوشیهای پلاستیکی خودشون رو میساختن، سونی گوشی موبایل با فریم فلزی و قاب پشت شیشه‌ای میساخت البته دیگه استفاده از شیشه و فلز توی بدنه‌ی اغلب گوشیا عادی شده و یه زمانی لوکس بود.
سیاست‌های نادرست در بازاریابی، تبلیغات و معرفی دستگاه‌های جدید
این بخش اگر مهم‌ترین نباشه، مطمئنا یکی از مهم‌ترین قسمت‌هایی هست که بخش موبایل سونی از اون ضربه خورد و همچنان در حال ضربه خوردنه! از اونجایی که گوشیهای موبایل خودشون به فروش نمیرن و بازار رقابتی هست و رقبای جدید چینی هم حرفایی برای گفتن دارن، سونی کار سختی در پیش داره. به عنوان یک تولید کننده‌ی محصول در بازار داغی مثل گوشیهای موبایل، ابتدا باید به دیگران اعلام کنین که شما هم تلفن همراه تولید می‌کنین. بعد محصولات خودتون رو با کمپین‌های تبلیغاتی گستره به مردم معرفی کنین. هرچند این تبلیغات خیلی هزینه‌بر هستن ولی شرکت‌هایی مثل سامسونگ، اپل و حتی رقبای چینی مثل هواوی و شیائومی با همین تبلیغات گسترده و هدفمند تونستن رشد کنن و فروش خودشون رو هرروز بیشتر و بیشتر کنن 
اما متاسفانه ژاپنی‌های قصه‌ی ما توی این بخش عملکرد ضعیفی داشتن!
مورد بعدی اینکه سونی اول باید نقاط ضعف خودشو برطرف کنه. بعد از اونم بره سراغ نقاط ضعف شرکت‌های دیگه و اونا رو به نقاط قوت خودش تبدیل کنه تا در نتیجه افراد هم برای خرید گوشیهای سونی ترغیب بشن. یکی دیگه از سیاست‌های غلطی که سونی دچارش شد این بود که هرسال 2 تا گوشی پرچمدار معرفی میکرد. این سیاست باعث میشد که پرچمداران قبلی 6 ماه یه بار از مُد بیفتن و از رده خارج به نظر برسن. از طرف دیگه باعث میشد پرچمدار قبلی و بعدی تفاوت چندانی باهم نداشته باشن و پرچمدار جدید نسبت به نسل قبل بهبودهای جزئی رو به همراه آورده باشه. خب با این وجود، چندتا بهبود جزئی که تفاوت زیاد و مهمی به وجود نمیاره، باعث نمیشه که افراد تمایل چندانی داشته باشن که بعد از 6 ماه گوشی عوض کنن یا پرچمدار جدید بخرن 
دیگه جونم براتون بگه که سونی باید قیمت گوشیهای خودشو رقابتی کنه تا بتونه توی این بازار شانسی داشته باشه. درست همون کاری که شرکت‌های تازه وارد مثل شیائومی یا وان‌پلاس انجام دادن و گوشیهای ارزون قیمت در کنار امکاناتی که ارزش گوشی رو بیشتر از قیمت خودش میکنه عرضه کردن. در نتیجه تونستن قشر زیادی که توانایی خرید گوشیهای پرچمدار و گرون قیمت رو ندارن به خودشون جذب کنن و فروش زیادی تو بازار میان‌رده‌ها و اقتصادیا داشته باشن. یکی دیگه از مواردی که شرکت‌هایی مثل سامسونگ، هواوی و شیائومی انجام میدن اینه که مثل جلبک گوشیهای جدید با قیمت‌های مختلف معرفی میکنن. در نتیجه هرکدوم از این شرکت‌ها برای هرقشری و هرقیمتی انتخاب‌های مختلف و زیادی دارن. اما اگه سراغ شرکت‌هایی مثل سونی، الجی یا اچتیسی برین با انتخاب‌های کمی مواجه میشین 
یکی دیگه از اشتباهات سونی اینه که با اپراتورها همکاری نمی‌کنه. مثلا توی بازار پرسود ایالات متحده آمریکا، خیلی از آدما برای اینکه موبایل بخرن به فروشگاه‌های اپراتور خودشون مراجعه میکنن و بعدم از بین انتخاب‌هایی که دارن، موبایل جدید میخرن. حالا غیر از بازار آمریکا، بازارهای پرسود دیگه مثل خاورمیانه، چین، هند، آفریقا و اروپا وجود داره که سونی می‌تونه با اپراتورهای اونا همکاری کنه و گوشیهای خودشو به صورت اپراتوی بفروشه! حتی شرکت‌های دیگه مثل اپل، الجی، موتورولا، وان‌پلاس و سامسونگ هم از این موقعیت‌ها استفاده میکنن تا سهمی از بازار به دست بیارن ولی متاسفانه سونی بخاطر بازاریابی نادرست از این موقعیت خوب استفاده نمی‌کنه
طراحی تکراری
یکی از انتقادهای شدیدی که همواره به سونی وارد بوده همین طراحی تکراری هست. البته طراحی تکراری توی موبایل‌های بقیه‌ی شرکت‌ها هم دیده میشه ولی سونی دیگه واقعا شورشو در آورده. مثلا یه زمانی خونواده‌ی اکسپریا زد (Xperia Z) پرچمداران شرکت سونی محسوب میشدن که در نهایت هم با اکسپریا زد 5 (Xperia Z5) نسل این خونواده منقرض شد و سونی مدل‌های جدیدی معرفی کرد. حال فقط کافیه به طراحی اعضای خونواده‌ی زد نگاه کنین تا به اوج تغییرات انقلابی و فوق العاده هیجان انگیز سونی پی ببرین 
البته این طراحی زمان خودش ساده، جذاب، خوش دست و دوست داشتنی بود.
بعد به مرور زمان زبان‌های طراحی عوض شد و گوشیهای زیادی با طراحی مدرن وارد بازار شدن. اما متاسفانه سونی فکر میکرد گوشیهای خودش بهترین طراحی رو دارن و به همین خاطر طراحی خودش رو عوض نکرد. تغییر سراغ سونی اومده بود ولی سونی با این تغییر همراه نشد و در نتیجه به خاطر طراحی‌های تکراری؛ بازم سهمی از بازار و مشتری‌های خودش رو از دست داد و یه قدم به لب پرتگاه نزدیک‌تر شد متاسفانه سونی با اینکه بعد از سری زد طراحی گوشیهای خودشو یه مقداری تغییر و بهبود داد ولی هنوزم دچار تکرار هست. مثلا اگه شما به طراحی همین چهارتا گوشی لیست خودمون که اوایل مطلب بهشون اشاره کردم نگاه کنین، می‌بینن که 90 درصد طراحی یکسان با تغییرات بسیار جزئی دارن! اما شرکت‌های دیگه مثل سامسونگ، هواوی، شیائومی، وان‌پلاس یا موتورولا حداقل چینش دوربین‌های پشت گوشی رو تغییر میدن. همینطور قاب پشتی گوشیهای خودشون رو با طرح‌ها و رنگ‌های مختلف درست میکنن.
دوربین
دوربین همیشه یکی از بخش‌های سونی بوده که خیلی بهش می‌نازه ولی خب اینطوری هم نبوده که گوشیهای سونی بهترین دوربین‌ها رو داشته باشن. بلکه دوربین‌های گوشیهای سونی همیشه مشکلاتی داشتن که باعث شده این شرکت بازم از رقبا عقب بمونه! مثلا اون قدیما سونی همش اصرار داشت تا از دوربین‌های 20 یا 23 مگاپیکسلی استفاده کنه، در حالی که این انتخاب باعث میشد تا تصاویر گرفته شده با این گوشی‌ها نسبت به رقبای 12 یا 13 مگاپیکسلی از نویز بیشتری برخوردار باشن. یکی دیگه از چیزایی که نبودش توی دوربین‌های گوشیهای سونی خیلی احساس میشد، لرزشگیر اپتیکال (OIS) بود.
مورد بعدی هم این بود که سونی علاقه‌ی چندانی به استفاده از بهبودهای نرم‌افزاری برای دوربین گوشیهای خودش نداشت و همون عکس‌های ثبت شده توسط دوربین گوشی با تغییرات نرم‌افزاری کم رو برای خودش خیلی خوب می‌دونست! طرفداران سونی هم چشم انتظار بودن تا سونی توی آپدیت‌های بعدی یا گوشیهای جدید این مشکلات نرم‌افزاری رو حل کنه و الگوریتم‌های پردازش تصویر خودش رو بهبود بده. اما این رویایی بیش نبود که تا چند سالی توسط سونی محقق نشد و سرعت کند تغییرات و بهبودهای سونی باعث شد تا این شرکت بازم از رقبا عقب بمونه
مورد بعدی اینکه وقتی شرکت‌ها داشتن به استفاده از دوربین‌های چندگانه با رزولوشن های بالا مثل 40 مگاپیکسل روی می‌آوردن، سونی همچنان داشت از دوربین‌های تکی استفاده میکرد تا اینکه بعد از مدت‌ها یه دوربین به پشت گوشیاش اضافه کرد! هرچند دوربین‌های چندگانه توی موبایل کاربرد چندانی ندارن و اغلب کاربران توی اکثر موارد از همون دوربین اصلی استفاده میکنن، ولی خب بقیه‌ی رقبا از همین چیزا استفاده کردن تا کاربران رو به خودشون جذب کنن! مطمئنا الان خیلیا هستن که موبایل با دوربین چندگانه دارن ولی هنوز نمی‌دونن که هرکدوم از اون دوربین‌ها کار جداگانه و خاصی انجام میده.
همینطور خیلیا هنوز نمی‌دونن که اگه یه گوشی دوربین چندگانه داره، دلیل نمیشه که کیفیت بالایی هم داره! یکی دیگه از تصورات اشتباهی که افراد دارن اینه که فکر میکنن هرچقدر مگاپیکسل دوربین بالاتر باشه، یعنی کیفیت بیشتری داره! ولی متاسفانه مگاپیکسل دلیل لازم و کافی برای بالا بودن کیفیت دوربین نیست! حتی همون شرکت‌هایی که توی موبایلشون از دوربین ۴۰ مگاپیکسلی استفاده میکنن، میگن که دستگاهشون بهترین عکسا رو با رزولوشن 12 مگاپیکسلی میگیره سونی توی ساخت دوربین‌های حرفه‌ای و DSLR تجربیات زیاد و خوبی داره ولی متاسفانه از این میراث توی موبایل‌های خودش به خوبی استفاده نکرد و همین لج و لجبازی‌هاش در برابر تغییر باعث شد تا توی دوربین هم از رقبا عقب بمونه!
البته نمونه‌های جالب و متفاوت هم توی دوربین‌های موبایل وجود دارن. مثلا خیلی سال پیش شرکت گوگل گوشیهای سری نکسوس (Nexus) رو با همکاری با شرکت‌های دیگه تولید میکرد. این گوشی‌ها کیفیت دوربین چندان خوبی نداشتن و بهترین اونا گوشی نکسوس 6پی (Nexus 6P) بود که گوگل اون رو با همکاری شرکت هواوی توسعه داد. نتیجه‌ی این همکاری باعث شد تا این گوشی نه تنها بهترین نکسوس تولید شده باشه، بلکه بهترین دوربین رو هم بین تموم نکسوس‌های تولید شده داشت و برای اولین بار سری نکسوس یه دوربین باکیفیت به خودش دید. بعد از اون دیگه گوگل ساخت سری نکسوس رو متوقف کرد و با شرکت‌های دیگه برای ساخت موبایل همکاری نکرد. گوگل بعد از گوشیهای نکسوس سراغ ساخت سری جدید پیکسل (Pixel) رفت. گوشیهای پیکسل ثابت کردن که با همون دوربین تکی و رزولوشن 12 مگاپیکسلی هم میشه عکس‌های فوق‌العاده باکیفیتی ثبت کرد. اما چطوری؟ اونم با استفاده از بهبودهای نرم‌افزاری و الگورتیم‌های پردازش تصویر! متاسفانه این چیزی بود که سونی یه دنده و لجباز قصه‌ی ما توی بخش موبایل هیچوقت نفهمید
رابط کاربری
هرچند رابط کاربری یه چیز سلیقه‌ای هست ولی اون قدیما، خیلیا رابط کاربری سونی رو سرد و بی‌روح می‌دونستن. درسته که انتخاب رابط کاربری سلیقه‌ای هست ولی خب برای ساخت رابط کاربری خوب و جذاب هم باید سلیقه و طراحی به خرج داد البته از حق نگذریم، رابط کاربری سونی الان نسبت به قبل خیلی بهتر شده ولی خب بازم دیر رفع کردن مشکلات و سرعت حلزونی سونی باعث شد تا از رقبا عقب بمونه! یکی دیگه از مشکلاتی که رابط کاربری سونی داشت این بود که نسبت به رقبا امکانات نرم‌افزاری چندانی نداشت! مثلا اگه اون زمان رابط کاربری سامسونگ و الجی رو از لحاظ امکانات با سونی مقایسه می‌کردین، مثل این بود که یه فضاپیما رو با یه هواپیمای معمولی مقایسه کنین البته خیلی از این نرم‌افزارهای پیشفرض و امکانات نرم‌افزاری که توی گوشیهای موبایل قبلا وجود داشت و الانم وجود داره، چندان برای افراد مفید نیستن و الکی فقط رابط کاربری گوشی رو سنگین کردن.
اغلب کاربران هم از امکانات نرم‌افزار گوشی خودشون بی خبرن یا اگه آگاه داشته باشن، نهایتا از چندتاشون زیاد استفاده میکنن. سونی هم با توجه به این موضوع می‌تونه رابط کاربری گوشی خودشو بهبود بده و با آوردن امکانات نرم‌افزاری مفید و کاربردی به رابط کاربری خودش، در عین سادگی و سبکی بین رقبا حرفی برای گفتن داشته باشه. اما متاسفانه سونی اینقدر یه دنده و لجاز بود که بازم تا مدت‌ها اینو نفهمید و اینجا هم قافله رو باخت. ولی سامسونگ رابط کاربری جدید خودش به اسم وان یو‌آی (One UI) رو تبدیل به بهترین رابط کاربری اندروید کرد. حتی شرکت چینی وان‌پلاس هم که به اندازه‌ی سونی قدمت نداره، از یه رابط کاربری زیبا، سریع، سبک، ساده و پرامکانات استفاده میکنه! امیدواریم بالاخره یه روز سونی این لجبازی خودشو کنار بگذاره
آیا هنوز برای بخش موبایل سونی امیدی هست؟
افت و ضرردهی شدید بخش موبایل سونی باعث شد تا این شرکت از بازارهای بزرگ زیادی مثل خاورمیانه، هند، آفریقا، استرالیا و ایالات متحده آمریکا خارج بشه! با همه‌ی این حرفایی که زدیم و دلایلی که باعث شدن سونی به این روز بیفته، آیا بازم امیدی به بخش موبایل این برند خوش‌نام قدیمی و ژاپنی هست؟ حقیقت اینه که سونی هرچیزی مثل برند خوش‌نام، سابقه جهانی خوب، گوشیهای قدرتمند و زیبا با عملکرد مناسب، اصالت، کیفیت ساخت، کارایی، همکاری مناسب با گوگل در رابطه با استفاده از سیستم‌عامل اندروید و سرویس‌های گوگل و خیلی از چیزای دیگه که برای موفقیت لازمه رو داره!
درسته کار برای بخش موبایل سونی سخت شده و شدیدا افت کرده اما هنوز فرصت داره و می‌تونه خودشو نجات بده. البته اگه اشتباهات گذشته رو تکرار نکنه، از تغییر و ملحق شدن به ترندهای روز دنیا نترسه و از همه مهم‌تر اینکه یه دنده و لجباز بودن رو کنار بگذاره متاسفانه سونی چند سالیه که از بازار خاورمیانه رفته و دیگه توی ایران به گوشیهای این برند دسترسی نداریم ولی در آخر بهتون توصیه میکنم که حتما فیلم‌های نقد و بررسی گوشیهای جدید سونی رو از اینترنت نگاه کنین تا خودتون هم متوجه بشین که سونی هنوز گوشیهای قدرتمند، با کیفیت و زیبا با عملکرد مناسب تولید میکنه و هنوزم جای امید داره
